Przy dużym stole: Izery Trzech Żywiołów – największe sztuczne torfowisko Europy

(na zdjęciu od lewej: budynek KCEiPL (Koordynacyjne Centrum Edukacji i Promocji Przyrodniczo-Leśnej); budynek Nadleśnictwa Świeradów; po środku - część modelu torfowiska)

Byłam ostatnio na rewelacyjnej imprezie i nie mówię o dancingu w lokalnym moim przybytku (to materiał na długą opowieść z mnóstwem gestykulacji), chociaż też bawiłam się przednio i w doborowym towarzystwie. Trafiłam w pewien piątek (2012-10-05) na uroczyste otwarcie największego w Europie sztucznego torfowiska stworzonego na terenie należącym do Nadleśnictwa Świeradów oraz Leśnego Kompleksu Promocyjnego LKP Sudety Zachodnie i KCEiPL (Koordynacyjne Centrum Edukacji i Promocji Przyrodniczo-Leśnej).

(na zdjęciu od lewej: „Chata Drwala”, wiata edukacyjna „Leśny Teatr”; budynek KCEiPL (Koordynacyjne Centrum Edukacji i Promocji Przyrodniczo-Leśnej; po środku – część modelu torfowiska)

Wszyscy wiedzą, że mundurowych uwielbiam, a już leśnicy, to moja prawdziwa miłość, trochę zbiorowa, wiecie – głównie przez to, że moich lasów pilnują, ale nie tylko ;). Prawda taka, że im bardziej poznaję, tym bardziej ich doceniam, tutaj znowu zostałam pozytywnie zaskoczona, co się ostatnio innym “branżom” nie zdarza często. Czytając listę zaproszonych gości obawiałam się sztywniactwa trochę, nie samych ludzi, ale sytuacji. Czasem przecież trudno zachować zdrowy dystans do siebie i innych. Nic z tych rzeczy – przede wszystkim organizacja była świetna, podejrzewam, że oprócz standardowego planu B, to jeszcze był C i D :) Ekipę nadleśniczego Wiesława Krzewiny, Nadleśnictwo Świeradów, miałam już przyjemność podglądać przy pracy tydzień wcześniej, we Lwówku Śląskim, 28 września 2012, podczas IV Dolnośląskiego Festiwalu „Dary Lasu”. Umówmy się - do dzieci, zwłaszcza cudzych, trzeba mieść podejście – dobre już świadczy o człowieku, a oni mają. Obserwowałam to zresztą z podziwem, bo sama mam niekoniecznie.

(na zdjęciu od lewej: Grzegorz Pietruńko – dyrektor Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych we Wrocławiu, nadleśniczy Wiesław Krzewina – Nadleśnictwo Świeradów)

Jak wyglądało otwarcie? Sprawnie, to przede wszystkim, no i jest się czym chwalić, ale o samym projekcie w tekście poniżej, dobrze? Na początku kilka słów wstępu powiedzieli Grzegorz Pietruńko – dyrektor Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych we Wrocławiu i gospodarz – nadleśniczy Wiesław Krzewina.

Oficjalnie zieloną wstęgę przecięli, czy też raczej przerąbali, poważnie :) siekierami, otwierając tym samym projekt „Izery Trzech Żywiołów”, czyli największe sztuczne torfowisko w Europy, wicewojewoda dolnośląski Ewa Mańkowska (którą na zdjęciu poniżej ledwo widać z lewej, ale za to na wielu innych owszem – ma zaraźliwy uśmiech i to “coś” w oczach), posłanki Zofia Czernow i Marzena Machałek oraz Marcin Polak (zastępca dyrektora generalnego ds. ekonomicznych reprezentujący Dyrekcję Generalną Lasów Państwowych).

(na zdjęciu od lewej: Grzegorz Pietruńko – dyrektor Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych we Wrocławiu, Wiesław Krzewina – nadleśniczy Nadleśnictwa Świeradów, Marzena Machałek – poseł na Sejm RP, Zofia Czernow – Poseł na Sejm RP, Marcin Polak – z-ca dyrektora generalnego ds. ekonomicznych Dyrekcji Generalnej Lasów Państwowych)

Śmiechu było przy tym co nie miara, do żartów nadleśniczego Krzewiny, którą to się stroną siekiery rąbać powinno, dołączyli inni i potem już całe spotkanie przebiegało w takim duchu. Szarmancko było – jedna z posłanek została przyodziana w kurtkę gospodarza, Wicewojewoda w polar Centrum Zarządzania Kryzysowego (zachowała na pamiątkę jedną gałązek ze „wstęgi”, mały gest a miły. No lubię kobietę, nie da się nie lubić!). Pod jeden z pomostów wpadł jej pierścionek, któryś z „ważnych”, nie robiła z tego dramatu, chciała spisać go na straty, ale na szczęście udało się go uratować.

Potem przejście ścieżką-kładką przez model torfowiska do „Chaty Drwala”, nawiązującego do łużyckich domów o konstrukcji przysłupowej, budynku dydaktycznego do zajęć laboratoryjnych, wyposażonego w najnowsze zdobycze techniki. Informacja dla kobiet – wysokie obcasy to nie jest dobre obuwie na taki spacer… chyba, że z czujną jak zawsze asystą leśników.

Wręczenie kordelasów Leśnika Polskiego, wraz z aktem ich nadania, zasłużonym leśnikom z Nadleśnictw: Szklarska Poręba - Tomaszowi Jukniewicz, Józefowi Okoń, Jerzemu Maćkowiak i Świeradów – Ewie Łuczak, do niedawna Zastępcy Nadleśniczego. Mówcie, co chcecie, ale dla mnie to ma swój urok, te podziękowania za lata pracy, wkład wniesiony. Na żywo to słyszałam, tam się łezka w oku kręciła.

(na zdjęciu powyżej, po lewej: Józef Okoń)

(na zdjęciu od lewej: Jerzy Maćkowiak, Józef Okoń)

Odznaczonemu Tomaszowi Jukniewiczowi podziękowania za szczególną pomoc, dzielenie się wiedzą oraz doświadczeniem, złożyła nadleśniczy Zyta Bałazy z Nadleśnictwa Szklarska Poręba.

Romantycznie też było, las to chyba jakoś prowokuje, prawda? Tomasz Jukniewicz, leśnik i poeta, deklamował piękny poemat o jesieni. Może to i nie brzmi, ale było jak najbardziej na miejscu i pięknie. Chciałabym tak umieć ubrać w słowa rzeczywistość.

Z rąk wicemarszałek dolnośląskiej, Ewy Mańkowskiej, za ogrom pracy wykonanej przy wdrażaniu najnowszych technologii szkółkarskich w okresie niesławnej klęski ekologicznej w Górach Izerskich odznaczenie prezydenckie, brązowy krzyż zasługi, otrzymał Andrzej Mikołajewski.

Ogromnie skromny człowiek, jakby sobie nie zdawał sprawy ze znaczenia jakie jego nietuzinkowe podejście do szkółkarstwa miało dla kształtu lasów izerskich, tego, że są.

Krótka sesja prezentacyjna:
- „Izery Trzech Żywiołów” na tle działalności realizowanej przez Nadleśnictwo Świeradów – nadleśniczy Wiesław Krzewina;
- nowoczesne technologie w LKP Sudety Zachodnie dla lasów i człowieka – Radomir Bałazy, obecnie zatrudniony w Instytucie Badawczym Leśnictwa w Warszawie;
- projekty astronomiczne w Górach Izerskich – dr Tomasz Mrozek, dr Sylwester Kołomański (wierną fanką jestem) - Instytut Astronomii Uniwersytetu Wrocławskiego – jedni z grupy pomysłodawców projektu Astro Izery i Izerskiego Parku Ciemnego Nieba;

- udostępnianie obszarów leśnych w Górach Izerskich – Ryszard Brzozowski - wiceprezes zaprzyjaźnionego Ski&Sun Świeradów Zdrój z najnowocześniejsza koleją gondolową w Europie.

Potem poznawanie obiektu w podgrupach. Słyszeliście kiedyś o Michałkach torfowiskowych izerskich, łacińskiej nazwy nie znam…? Sporą populację spotkać można było w teczce jednego z oprowadzających, niedaleko brzozy karłowatej chyba gdzieś, czy może to był wodospad?

Ważną częścią projektu jest „wirtualne laboratorium„ ze stacjami meteorologicznymi i dedykowanym oprogramowaniem z serwerem danych, o których opowiadali gospodarz i Arkadiusz Lipin – redaktor naczelny portalu Góry Izerskie i miłośnik okolicy, który też trochę maczał palce w udostępnieniu on-line danych ze stacji. Laboratorium składa się także z elementów astronomicznych, m.in. wysokiej klasy teleskopu do obserwacji nieba. Same obserwacje pokrzyżowała izerska zmienna pogoda, ale w wydaniu dr Tomasza Mrozka i dr Sylwestra Kołomańskiego nawet opowieść o możliwościach technicznych i o tym co można dzięki sprzętowi zobaczyć przy pogodnym niebie zawsze robi wrażenie. Nie udało się też potem pooglądać nieba z górnej stacji kolejki gondolowej Ski&Sun, ale chętni mogli nadrobić dzień później w tym samym miejscu, podczas VI Astronomicznego Dnia w Izerskim Parku Ciemnego Nieba.

Jednym z przystanków był „leśny teatr” – wiata przeznaczona do aktywnych zajęć na świeżym powietrzu, zabaw ruchowych, związanych z pokonaniem oporu psychicznego i fizycznego, a także warsztatów. Pracownicy nadleśnictwa zdołali wciągnąć do zabawy nawet najodporniejszych i nie mówiących po polsku gości, nadleśniczego Otto Kucer’ę z zaprzyjaźnionego po sąsiedzku Nadleśnictwa Frydlant oraz dr. Christopha Schurra - naczelnika Rejonowego Urzędu Leśnego w Bautzen.

(na zdjęciu: Konrad Rowiński - wicestarosta lubański)

Na poddaszu „Chaty Drwala” do zabawy namawiała gości grupa dzieci ze szkoły podstawowej w Świeradowie-Zdroju, którą opiekują się zaprzyjaźnione z „lasami” nauczycielki - Teresa Fierkowicz i Iza Salawa. Zabawa była na tyle przednia, że dorośli szybko wyzbywali się obaw przed śmiesznością i większości z nich udawanie żab czy łosi przychodziło z naturalnym wdziękiem (nazwisk nie wymienię z przezorności czystej).

Było jeszcze rozpoznawanie śladów zwierząt, stoisko zaprzyjaźnionych myśliwych z Koła Łowieckiego „Głuszec” ze Lwówka Śląskiego (chleb ze smalcemmmmm, staropolskie ogórki kiszone, mięsa różne i coś od zaplecza…), „Lawenda na Uboczu” – pachnące obłędnie cuda różne ciszące babskie serca; ścieżka zmysłów (no, no, bez takich mi tu, znam Was) – do przejścia na boso i z zawiązanymi oczyma i dużo rodzicielskiej dumy w opowieściach o głównym bohaterze dnia – modelu torfowiska.

2,5 mln złotych i rok intensywnej pracy – tyle zainwestowano w budowę innowacyjnego, największego w Europie sztucznego torfowiska. Skąd taki pomysł? Wiecie, że Lasy Państwowe jako jedna z nielicznych instytucji od dawna uczciwie kładzie szczególny nacisk na edukację i z myślą o niej pozyskuje oraz inwestuje środki. Inwestuje, bo powstawanie torfowisk o grubości ponad metra w przyrodzie trwa przeszło tysiąc lat, więc widoczne na zdjęciach u samej góry rezultaty projektu to dla nas wszystkich czysty zysk pod wieloma względami.

Nadleśniczy Wiesław Krzewina powiedział mi, że chociaż sam model torfowiska znajduje się w centrum Świeradowa-Zdrój, to projekt obejmuje zasięgiem całe Góry Izerskie moje ukochane, jego cele to ochrona cennych ekosystemów (ograniczenie bezpośredniego wpływu zwiedzających) oraz szeroko pojęta edukacja. Model „Izery Trzech Żywiołów” ma odciążyć cenne przyrodniczo obszary, na których liczba odwiedzających już dawno przekroczyła możliwości regeneracyjne ekosystemów, czyli zwyczajnie szybciej Góry Izerskie zadeptujemy niż są się w stanie same naprawiać. Projekt przeznaczony jest nie tylko dla dzieci i młodzieży, ale też turystów odwiedzających region i osób niepełnosprawnych. Daje odwiedzającym możliwość poznania tego co normalnie jest niedostępne, bo znajduje się na terenie ścisłych rezerwatów, albo jest trudnodostępne - przez warunki klimatyczne i terenowe. Bardzo podobał mi się nowoczesny system audiowizualny, który pozwala usłyszeć odgłosy natury typowe dla torfowisk izerskich. Ścieżka przystosowana jest dla turystów ograniczonych ruchowo, a niedowidzący będą mogli poprzez dotyk poznać rzadkie i chronione gatunki flory (tutaj trochę informacji o nich ze strony LKP Sudety Zachodnie). Ale wiecie co w tym wszystkim najlepsze? Ludzie, Ci którzy to wymyślili, wywalczyli, zaplanowali, doprowadzili do końca i będą się opiekować projektem przez przyszłe lata. Przepraszam, że tak rzewnie kończę, ale bez tych ludzi, ej, co będę Wam mówić, sami wiecie najlepiej.